Καρκίνος του Στομάχου
Ορισμός
Ο καρκίνος του στομάχου ή γαστρικός καρκίνος είναι μία μορφή καρκίνου που αναπτύσσεται στο στομάχι. Συνήθως αναπτύσσεται στο εσωτερικό τοίχωμα του στομαχιού και προέρχεται από κύτταρα του γαστρικού βλεννογόνου. Ο συνηθέστερος τύπος καρκίνου στο στομάχι είναι το αδενοκαρκίνωμα.
Αιτιολογία – Παράγοντες κινδύνου
• Η ηλικία,
• Το φύλο (οι άντρες προσβάλλονται συχνότερα από τις γυναίκες),
• Η φυλή-Εθνικότητα (πιο συχνό σε Ασιάτες κλπ).
• Η κληρονομικότητα (οικογενειακό ιστορικό καρκίνου στομάχου)
• Χρόνια φλεγμονή του στομαχιού ( χρόνια γαστρίτιδα )
• Κακοήθης αναιμία (η αναιμία του Biermer)
• Κάπνισμα
• Η ύπαρξη αδενωματώδους γαστρικού πολύποδα.
• Η διατροφή με φαγητά καπνιστά ή παστά
• Δίαιτα πτωχή σε φρούτα και λαχανικά
• Κατανάλωση τροφίμων μολυσμένων με μύκητες που παράγουν κυρίως Aspergillus sp οι οποίοι αναπτύσσονται σε δημητριακά, ξηρούς καρπούς με κακές συνθήκες συντήρησης – υγρασία, ζέστη - και έχουν βρεθεί και στο γάλα ζώων που τρέφονται με τέτοιες τροφές.
• Η λοίμωξη με το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού αυξάνει τον κίνδυνο για ανάπτυξη καρκίνου του στομάχου εξαιτίας της φλεγμονής που δημιουργεί.
Στάδια της νόσου
Υπάρχουν 5 στάδια:
• Στάδιο 0: Τα καρκινικά κύτταρα βρίσκονται μέσα στην πρώτη στιβάδα ιστών του στομάχου (βλεννογόνος).
• Στάδιο Ι: Τα καρκινικά κύτταρα έχουν επεκταθεί και στην υποβλεννογόνιο στιβάδα και μπορεί να εντοπίζονται μέχρι και σε 2 διηθημένους λεμφαδένες ή τα καρκινικά κύτταρα έχουν επεκταθεί στην μυϊκή ή την υπορογόνιο στιβάδα χωρίς όμως διηθημένους λεμφαδένες.
• Στάδιο ΙΙ: Τα καρκινικά κύτταρα έχουν επεκταθεί στην υποβλεννογόνιο στοιβάδα και μπορεί να εντοπίζονται από 1 μέχρι 2 διηθημένοι λεμφαδένες ή τα καρκινικά κύτταρα έχουν επεκταθεί στην μυϊκή ή την υπορογόνιο στιβάδα και μπορεί να υπάρχουν μέχρι 6 λεμφαδένες.
• Στάδιο ΙΙΙ: Τα καρκινικά κύτταρα έχουν επεκταθεί στην μυϊκή ή στην υπορογόνιο στιβάδα και υπάρχουν από 7 έως 15 διηθημένοι λεμφαδένες ή τα καρκινικά κύτταρα έχουν επεκταθεί εκτός του τοιχώματος του στομάχου και υπάρχουν μέχρι 15 λεμφαδένες ή τα καρκινικά κύτταρα επεκτείνονται σε γειτονικά όργανα π.χ. σπλήνας, πάγκρεας κ.α.
• Στάδιο IV: Υπάρχουν πάνω από 15 διηθημένοι λεμφαδένες ή τα καρκινικά κύτταρα έχουν επεκταθεί σε απομακρυσμένα όργανα
Συμπτωματολογία
Ο καρκίνος στομάχου είναι συχνά ασυμπτωματικός ή προκαλεί μη συγκεκριμένα συμπτώματα στα αρχικά στάδιά του.
Ο καρκίνος στομάχου μπορεί να προκαλέσει τα παρακάτω συμπτώματα:
Στο Στάδιο 1
• Αίσθημα δυσπεψίας μετά το φαγητό ή μια αίσθηση καψίματος (καούρα)
• Απώλεια όρεξης, ειδικά για το κρέας
• Κοιλιακές ενοχλήσεις
Στο Στάδιο 2
• Καταβολή και κούραση
• Αίσθημα φουσκώματος και κορεσμού μετά από μικρά γεύματα
Στο Στάδιο 3
• Κοιλιακός πόνος στην ανώτερη κοιλία (στην περιοχή του στομαχιού, στην περιοχή κάτω από το στέρνο και πάνω από τον ομφαλό )
• Ναυτία και περιστασιακός εμετός
• Διάρροια ή δυσκοιλιότητα
• Απώλεια βάρους
• Αιμορραγία (αίμα εμετού ή κατοχή του αίματος στα κόπρανα) στην οποία το αίμα θα εμφανιστεί μαύρο. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αναιμία.
• Δυσφαγία: Αυτό το χαρακτηριστικό γνώρισμα μπορεί να υποδηλώνει έναν καρδιακό όγκο ή την επέκταση του γαστρικού όγκου μέσα στον οισοφάγο.
Διάγνωση - Ιατρικές Εξετάσεις
Υπάρχουν πολλές μέθοδοι για να διαγνώσει κανείς τον καρκίνο του στομάχου, η συνηθέστερη είναι η:
• Γαστροσκόπηση ( ενδοσκόπηση ανώτερου πεπτικού ) κατά την οποία ένα λεπτό όργανο εφοδιασμένο με κάμερα ( γαστροσκόπιο ) εισέρχεται στο στομάχι και απεικονίζει το εσωτερικό του σε μία οθόνη. Στην διάρκεια της γαστροσκόπησης ο ιατρός παίρνει μικρά τμήματα από την βλάβη τα οποία εξετάζονται στο μικροσκόπιο ( βιοψία, ιστολογική εξέταση ) για να τεκμηριωθεί η διάγνωση.
• Η αξονική τομογραφία ( CT-scan ) κοιλίας, θώρακος
• Μαγνητική τομογραφία
• PET ( Positron Emission Tomography )
Θεραπεία
Η θεραπευτική αγωγή βασίζεται σε χειρουργική εκτομή: μερική γαστρεκτομή αν είναι δυνατόν ή εάν είναι αναγκαίο, με συνολική αφαίρεση όλων των παρακείμενων λεμφαδένων.
• Η μερική γαστρεκτομή είναι επαρκής για τους καρκίνους που εντοπίζονται στο άντρο του στομάχου.
• Ολική γαστρεκτομή είναι αναγκαία για καρκίνους του άνω μέρους του στομάχου και του θόλου.
• Η αφαίρεση των λεμφαδένων γίνεται μαζί με την γαστρική εκτομή.
• Η έκτασή της επέμβασης είναι ανάλογη της κατάστασης του καρκίνου στο στομάχι.
• Η πλήρης εκτομή των λεμφαδένων επιτρέπει την ακριβή σταδιοποίηση του καρκίνου.
• Η επέκταση της εκτομής του σπλήνα, του παγκρέατος και του παχέος εντέρου γίνεται μόνο όταν είναι τελείως απαραίτητο.
• Η επικουρική χημειοθεραπεία δεν έχει αποδείξει την αποτελεσματικότητά της.
Η ανακουφιστική θεραπεία του αδενο-καρκινώματος του στομάχου μπορεί να περιλαμβάνει:
• Εκτομή του γαστρικού όγκου όταν είναι δυνατόν, προκειμένου να αποφευχθούν επιπλοκές (απόφραξη, αιμορραγία)
• Χημειοθεραπεία. Σήμερα δεν υπάρχει πρωτόκολλο στο οποίο να υπάρχει συναίνεση. Η βελτίωση της επιβίωσης και της ποιότητας ζωής σε σύγκριση με μια απλή συμπτωματική θεραπεία είναι μέτρια.
Επιπλοκές
• Γαστρεντερική αιμορραγία
• Διάτρηση
• Αναιμία
• Απώλεια σωματικού βάρους και πιθανώς καχεξία ( ένεκα της μειωμένης όρεξης και της δυσφαγίας)
• Ασκίτης
• Μεταναστευτική θρομβοφλεβίτιδα
• Μεταστάσεις (στο συκώτι, στους λεμφαδένες, στους πνεύμονες)
Πρόγνωση
Η πρόγνωση διαφέρει πολύ. Όγκοι στο κατώτερο στομάχι θεραπεύονται πιο συχνά από όγκους που βρίσκονται στην ανώτερη περιοχή του στομάχου (καρδιακή μοίρα και γαστρο-οισοφαγική συμβολή). Το βάθος στο οποίο εισχωρεί όγκος μέσα στο τοίχωμα του στομάχου και το εάν υπάρχουν διηθημένοι λεμφαδένες επηρεάζουν επίσης την πιθανότητα θεραπείας.
Πρόληψη
Γενικά, η αποφυγή των παραγόντων κινδύνου, η επίσκεψη στον ιατρό για τον έλεγχο των συμπτωμάτων και η συχνή προληπτική οισοφαγο-γαστροσκόπηση μπορούν να φανούν χρήσιμες ενέργειες στην πρόληψη του καρκίνου του στομάχου. Επίσης συνιστάται έλεγχος συγγενών ατόμων που εμφάνισαν καρκίνο στομάχου σε ηλικία μικρότερη των 50 ετών.
Τα ακόλουθα ενδέχεται να συμβάλλουν στην ελάττωση του κινδύνου ανάπτυξης γαστρικού καρκίνου:
• Η διακοπή του καπνίσματος
• Η υιοθέτηση υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής, πλούσιας σε φρούτα και λαχανικά
• Η λήψη φαρμακευτικής αγωγής σε παρουσία γαστρο-οισοφαγικής παλινδρόμησης
• Η έγκυρη και έγκαιρη εκρίζωση της λοίμωξης από H. Pylori , αν τούτη ανακαλυφθεί.